Uczestnicy skierowani do centrum przez miesiąc przebywają na okresie próbnym. Po pomyślnym zakończeniu tego okresu, kierownik Centrum kwalifikuje do uczestnictwa w zajęciach. Czas tygodniowego pobytu uczestnika w Centrum nie może być krótszy niż 30 godzin i nie dłuższy niż 40 godzin.
Z kolei okres uczestnictwa w zajęciach może trwać do 11 miesięcy. Istnieje jednak odstępstwo od tej reguły, ponieważ jeżeli analiza stanu realizacji programu uzasadnia taką potrzebę, okres uczestnictwa w zajęciach zostaje przedłużony o dodatkowy okres nieprzekraczający 12 miesięcy. Zarówno w okresie próbnym, jak i w okresie uczestnictwa w zajęciach w Centrum, uczestnik może otrzymać tzw. świadczenie integracyjne, którego wysokość odpowiada 120% zasiłku dla bezrobotnych. Istotne jest także to, że w okresie uczestnictwa w zajęciach, uczestnikowi przypada 6 dni wolnych od zajęć. Gdy okres uczestnictwa jest przedłużony (co zostało opisane powyżej), uczestnikowi przyznaje się kolejne 6 dni wolnych. Uczestnik, który wyróżnia się aktywną postawą i postępami w reintegracji społecznej i zawodowej może otrzymać motywacyjną premię integracyjną.
Po zakończeniu zajęć w centrum (czasami w niektórych przypadkach jeszcze w trakcie zajęć, ale nie wcześniej niż po 6 miesiącach uczestnictwa w nich) uczestnik może zostać skierowany (na wniosek kierownika centrum, pracownika socjalnego i samego uczestnika) przez powiatowy urząd pracy do podjęcia pracy u pracodawcy lub w centrum. Alternatywą dla absolwentów Centrum jest podjęcie wspólnej działalności gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej.
Podjęcie pracy u pracodawcy odbywa się na podstawie umowy zawartej między tym pracodawcą, a starostą. W umowie pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia uczestnika/absolwenta na okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Z kolei starosta zobowiązuje się do refundacji pracodawcy części wypłaconego tej osobie wynagrodzenia przez pierwsze 6 miesięcy w wysokości nieprzekraczającej 100% zasiłku dla bezrobotnych wraz ze składką na ubezpieczenie społeczne.
Powyższa refundacja dokonywana jest przez starostę, ze środków Funduszu Pracy, w okresach miesięcznych, na podstawie wniosku pracodawcy, w terminie 30 dni od dnia jego złożenia.
Odnosząc się zaś do działania samego Centrum, wskazać należy że jego zadaniem ma być realizacja reintegracji zawodowej i społecznej. Jeżeli chodzi o reintegrację społeczną, oznacza to przede wszystkim takie działania, których celem jest odbudowanie i podtrzymanie u uczestnika zajęć umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu. Natomiast pod pojęciem reintegracji zawodowej należy rozumieć działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie u uczestników zajęć zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy. Wskazane powyżej zadania są realizowane przez następujące usługi: kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych, dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu; nabywanie umiejętności zawodowych, przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie lub podwyższanie kwalifikacji zawodowych; naukę planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem, zwłaszcza przez możliwość osiągnięcia własnych dochodów poprzez zatrudnienie lub działalność gospodarczą czy wreszcie przez uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieniężnymi.
Centrum może zostać utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego lub organizację pozarządową. Status Centrum jest nadawany przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce jego funkcjonowania. W ramach reintegracji zawodowej może ono prowadzić działalność wytwórczą, handlową lub usługową. Jednak w ramach prowadzonej działalności nie może wytwarzać/handlować wyrobami tytoniowymi, co do zasady alkoholowymi, wyrobami z metali szlachetnych oraz wyrobami przemysłu paliwowego.
Często podjęcie zatrudnienia socjalnego w ramach Centrum stanowi jedyną szansę na powrót do społeczeństwa dla osób, które z różnych względów zostały wykluczone z życia społeczeństwa. Wprowadzenie takiego rozwiązania jest także niewątpliwie uzupełnieniem rozwiązań ustawy o promocji zatrudnienia w zakresie pomocy w znalezieniu zatrudnienia osobom, które mają największe problemy na rynku pracy. Zatrudnienie socjalne prowadzi nie tylko do zwiększenia integracji osób wykluczonych ze środowiskiem lokalnym i zawodowym, ale także zapobiega wyobcowaniu określonych grup społecznych i zachęca je do podjęcia konkretnych działań pozwalających na wyjście z kryzysu i strefy marginesu społecznego.
Źródło: Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U.2022.2241 t.j. z dnia 2022.11.03)
