Instytucja doradcy tymczasowego jest związana z postępowaniem o ubezwłasnowolnienie. Jeśli to postępowanie dotyczy osoby pełnoletniej, to sąd może ustanowić na czas trwania postępowania doradcę tymczasowego, jeśli uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia. Nie ustanawia się doradcy tymczasowego dla osoby małoletniej, gdyż osoba taka pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką. Ustanowienie doradcy tymczasowego może nastąpić na wniosek osoby zainteresowanej (np. członka rodziny) lub z urzędu, jeżeli sąd stwierdzi, że zachodzi taka potrzeba. Sąd może wydać postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego już przy wszczęciu postępowania lub w toku toczącej się sprawy – na każdym etapie prowadzonego postępowania. Możliwe jest także ustanowienie doradcy tymczasowego na etapie postępowania przed sądem drugiej instancji. Nie można jednak ustanowić go jeszcze przed wszczęciem postępowania.
Kto może zostać doradcą tymczasowym?
Ustawodawca wskazał przykładowy katalog osób, które mogą zostać ustanowione doradcą tymczasowym dla osoby, której dotyczy postępowanie o ubezwłasnowolnienie, gdzie do kategorii tej należą małżonek, krewni oraz inne osoby bliskie. Sąd powinien rozważyć ustanowienie doradcy w pierwszej kolejności z grona tych osób. Nie oznacza to jednak, że musi to być koniecznie taka osoba. Sąd może bowiem dojść do przekonania, że dla dobra osoby, której postępowanie dotyczy, optymalne jest ustanowienie jako doradcy innej osoby, gdzie mogłaby być to nawet osoba obca, ale dająca gwarancję należytej ochrony praw osoby, której dotyczy postępowanie.
Zadania doradcy tymczasowego
Doradca tymczasowy ma za zadanie reprezentować osobę, której został ustanowiony, w toczącym się postępowaniu cywilnym. Może on podejmować czynności procesowe, składać pisma i wnioski oraz dbać o interesy tej osoby do czasu ustanowienia właściwego przedstawiciela ustawowego lub zakończenia postępowania.
Charakter prawny
Doradca tymczasowy nie jest tożsamy z kuratorem ustanawianym na podstawie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jego funkcja jest ściśle związana z konkretnym postępowaniem cywilnym i ma charakter doraźny – ogranicza się do czasu trwania przesłanek jego ustanowienia.
Znaczenie praktyczne
Wprowadzenie tej instytucji ma na celu zapobieganie sytuacjom, w których osoby bez zdolności procesowej pozostają bez ochrony prawnej w sądzie. Doradca tymczasowy wzmacnia gwarancje procesowe i pomaga zapewnić sprawiedliwy przebieg postępowania, zgodnie z zasadą ochrony słabszych uczestników procesu.
