Jak założyć fundację?

Krok 1: Fundusz założycielski

Realizację działań Twojej fundacji umożliwi tzw. fundusz założycielski. Jest to majątek (np. pieniądze, papiery wartościowe, nieruchomości, rzeczy ruchome), który przeznaczasz na cele fundacji. Wysokość funduszu założycielskiego zależy od tego, czy chcesz przez swoją fundację prowadzić działalność gospodarczą. Nie ma ustawowo ustalonej kwoty minimalnej – przyjmuje się, że minimalna wysokość funduszu założycielskiego wynosi od 500 do 1 000 zł.

Jeśli Twoja fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, środki majątkowe nie mogą być mniejsze niż 1 000 zł (stanowi o tym ustawa o fundacjach). Ze względu na fakt, że fundacja na działalność pożytku publicznego musi przeznaczyć co najmniej tyle samo, to jej fundusz założycielski musi wynosić minimalnie 2 000 zł.

Krok 2: Akt fundacyjny

Gdy ustalisz wysokość funduszu założycielskiego, czas na sformułowanie aktu fundacyjnego. Jest to dokument, który zawiera oświadczenie woli fundatora w przedmiocie utworzenia fundacji. Z oświadczenia powinien wynikać cel fundacji oraz majątek przeznaczony na realizację tego celu (fundusz założycielski). Pamiętaj, że akt fundacyjny obligatoryjnie musi być sporządzony w formie aktu notarialnego (konieczna jest wizyta u notariusza).

Ustanawiając akt fundacyjny, zobowiązujesz się do przekazania określonego majątku na rzecz tworzonej przez Ciebie fundacji. Obowiązek ten musisz zrealizować po uzyskaniu przez fundację osobowości prawnej, czyli po dokonaniu wpisu w KRS. Za sporządzenie aktu fundacyjnego notariusz pobiera od fundatora opłatę, tzw. taksę notarialną. Jej wysokość zależy od wartości majątku przeznaczonego na realizację celu fundacji. Im wyższa wartość funduszu założycielskiego, tym wyższa taksa notarialna.

Krok 3: Statut

Fundacja działa na podstawie przepisów ustawy o fundacjach oraz statutu. Jest to podstawowy dokument fundacji, który określa zasady jej funkcjonowania, nazwę i siedzibę, majątek, cele, formy i zakres działalności, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia zarządu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, np. dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.

Wszelkie działania fundacji muszą być zgodne ze statutem. Statut informuje o tym, jakie działania statutowe prowadzi Twoja fundacja. Dobrze by było napisać go w sposób prosty, logiczny, bez zbędnych szczegółów. Przemyśl starannie jego konstrukcję i zapisy, aby w przyszłości uniknąć szeregu niepotrzebnych komplikacji.

Krok 4: Zarząd fundacji

Jako fundator wybierasz zarząd fundacji (możesz również wejść w jego skład jako prezes lub członek zarządu). Jest to jedyny obligatoryjny organ fundacji. Zarząd pełni funkcję wykonawczą, odpowiada za jej codzienne działanie. Liczba członków zarządów nie została prawnie określona. Powinien to być organ kolegialny, co oznacza, że w jego skład powinny wchodzić co najmniej dwie osoby.

Liczbę członków zarządu możesz ustalić samodzielnie, wpisując ją do statutu fundacji (liczba może być wskazana przez określenie liczby „od – do”). Jak pokazuje praktyka, najlepiej powołać nieparzystą liczbę członków – takie rozwiązanie ułatwi podejmowanie decyzji, gdy potrzebna jest większość. W przypadku zarządów o parzystej liczbie członków, warto wpisać do statutu zapis o decydującym głosie prezesa.

Do zadań zarządu należy:
▪ kierowanie bieżącą działalnością fundacji,
▪ reprezentowanie fundacji na zewnątrz,
▪ zarządzanie majątkiem fundacji,
▪ wyznaczanie głównych kierunków działania fundacji,
▪ podejmowanie decyzji w sprawie zmian statutu fundacji,
▪ występowanie z wnioskiem i wyrażanie zgody w sprawie połączenia z inną fundacją,
▪ podejmowanie decyzji w sprawie likwidacji fundacji i przeznaczenia majątku ze zlikwidowanej fundacji.

Krok 5. Rejestracja fundacji w Krajowym Rejestrze Sądowym

Po podpisaniu aktu notarialnego – jako fundator – musisz złożyć wniosek rejestracyjny do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Konieczne jest wypełnienie właściwych urzędowych formularzy oraz przygotowanie wymaganych dokumentów i załączników (np. statutu, uchwały). Fundacja, która składa wniosek o wpis do KRS, musi go opłacić.

Koszt, jaki poniesie fundacja, wynosi odpowiednio:
▪ 250 zł dla fundacji rejestrującej się wyłącznie w KRS w rejestrze fundacji, stowarzyszeń,
▪ 600 zł dla fundacji rejestrującej się zarówno w KRS w rejestrze fundacji, stowarzyszeń, jak i w KRS w rejestrze przedsiębiorców.

Krok 6. REGON, NIP, konto bankowe

Po zarejestrowaniu w KRS nadchodzi czas na złożenie wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, dzięki czemu fundacja otrzyma numer REGON. Będzie to miało miejsce w urzędzie statystycznym (lub jego oddziale właściwym ze względu na siedzibę fundacji), poprzez złożenie formularza RG-1 (dostępnego m.in. w urzędzie skarbowym, na stronie internetowej GUS: www.stat.gov.pl oraz w KRS). Wniosek możesz złożyć osobiście lub wysłać pocztą.

Jeśli fundacja rejestruje się w rejestrze przedsiębiorców, jednocześnie ze zgłoszeniem wniosku o pierwszy wpis do rejestru przedsiębiorców, można złożyć wniosek o REGON we właściwym sądzie rejestrowym.
REGON wydawany jest w ciągu 7 dni od daty otrzymania formularza RG-1 przez urząd statystyczny. Po otrzymaniu numeru REGON fundacja zobowiązana jest zawiadomić o tym KRS. Zgłoszenie numeru REGON do KRS nie podlega opłacie.

Wniosek składa się z:
▪ formularza KRS-Z20 (wniosek o zmianę danych podmiotu w KRS),
▪ formularza uzupełniającego KRS-ZY (numer identyfikacyjny REGON),
▪ zaświadczenia o numerze REGON.

Fundacja sama decyduje o tym, gdzie założy konto bankowe. Przy wyborze warto wziąć pod uwagę: wysokość prowizji pobieranej przez bank za prowadzenie rachunku, wysokość opłat za dokonywanie przelewów z konta i na konto oraz opłat za wypłatę gotówki w bankomatach, dostępność oddziałów i bankomatów.

Dokumenty niezbędne do założenia konta określa wybrany przez nas bank. Fundacja otrzyma NIP w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę. Na numer NIP czeka się około 2 – 3 tygodnie.

Dokumenty wymagane przy zgłoszeniu NIP do urzędu skarbowego to:
▪ druk NIP-2,
▪ decyzja o nadaniu numeru REGON,
▪ wypis z KRS,
▪ umowa na posiadanie/wynajem użytkowanie lokalu, w którym znajduje się siedziba,
▪ informacje o koncie bankowym.

Po nadaniu numeru NIP powinniśmy zgłosić to do KRS. Za zgłoszenie numeru NIP do KRS się nie płaci.

Zgłaszając numer NIP do KRS należy:
▪ złożyć formularz KRS-Z20,
▪ formularz uzupełniający KRS-ZY,
▪ zaświadczenie o nadaniu numeru NIP.