Wszystko, co musisz wiedzieć o NGO
Prowadzenie działalności, w tym organizacji pozarządowej, wymaga wchodzenia w różne relacje prawne. Z czasem, gdy działalność się rozrasta lub poszerza zakres swojej działalności, coraz trudniej jest samodzielnie dokonywać tych wszystkich czynności, tym bardziej, że często trzeba działać w obszarach wymagających konkretnej, specjalistycznej wiedzy. W takich przypadkach przydatne jest delegowanie uprawnień na osoby zawodowo przygotowane. Tu znajdują zastosowanie instytucje pełnomocnika albo prokurenta. Jeżeli bowiem udzielisz pełnomocnictwa lub prokury innej osobie, będzie ona mogła działać w twoim imieniu i na Twoją rzecz, a więc nie Ty będziesz dokonywał czynności osobiście, ale jej skutki będą dotyczyć bezpośrednio Twojej firmy.
Instytucja pełnomocnictwa do dokonywania czynności prawnych została określona w art. 98 – 109 k.c. Polega na upoważnieniu pełnomocnika do działania w imieniu i ze skutkami dla mocodawcy czyli na tzw. jego rachunek (koszt i ryzyko). Zakresem umocowania mogą być objęte zarówno czynności prawne, jak i inne zgodne z prawem zachowania. Fundamentem stosunku pełnomocnictwa jest zaufanie. Mocodawca udzielając pełnomocnictwa, czyni to co prawda po to, aby działała za niego inna osoba, ale w sposób realizujący jego wolę i zgodnie z jego interesem.
Nieodłącznym elementem udzielenia pełnomocnictwa jest określenie przez mocodawcę zakresu umocowania. Cechą charakterystyczną pełnomocnictwa jest to, że umocowanie do działania nie wymaga zgody pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną, przede wszystkim osoba prawna. W większości spraw administracyjnych pełnomocnikiem może być osoba fizyczna posiadająca co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a zatem może to być nawet osoba niepełnoletnia, która ukończyła 13 lat.
Odwołanie pełnomocnictwa może nastąpić w każdym czasie. Dochodzi ono do skutku przez złożenie przez mocodawcę oświadczenia woli o odwołaniu pełnomocnictwa (jednostronna czynność prawna) pełnomocnikowi i następuje z chwilą dojścia do niego oświadczenia o odwołaniu w taki sposób, że mógł on się zapoznać z jego treścią.
Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Pełnomocnictwo ma charakter powszechny, ponieważ może go udzielić każdy podmiot mający zdolność do czynności prawnych. Prokura zaś jest pełnomocnictwem wyłącznie handlowym.
Prokurentem może być tylko osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Natomiast pełnomocnikiem może być osoba, która posiada zdolność do czynności prawnych (ograniczona zdolność do czynności prawnych jest wystarczająca) albo osoba prawna. Niedopuszczalne jest udzielenie prokury członkom rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej.
Prokura pod rygorem nieważności powinna być udzielona na piśmie. Cechą charakterystyczną prokury jest to, że nie stosuje się do niej przepisu art. 99 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Odwołanie prokury jest jednostronną czynnością prawną, która dochodzi do skutku przez złożenie przez mocodawcę prokurentowi oświadczenia woli. W odróżnieniu od pełnomocnictwa, przedsiębiorca nie może zrzec się odwołania prokury.
